Ciepły obiad musi być…

…tak uważały nasze prababki i miały sporo racji. Mogło walić się i palić, ale cała rodzina spotykała się przy stole, aby wspólnie zjeść obiad.

Cofnijmy się w czasie. Początek wszelkiej sztuki kulinarnej to zastosowanie ognia do przygotowania posiłku. Prawdopodobnie nasi przodkowie prażyli, a wkrótce i gotowali żywność, nie po to, aby podnieść walory smakowe, tylko – aby zwiększyć trwałość produktów i stworzyć możliwość przechowywania ich na te okresy, kiedy zdobycie ich z różnych względów było utrudnione. Tu, gdzie teraz żyjemy, pierwotnym sposobem zdobywania pożywienia było zbieractwo i łowiectwo, a wkrótce rolnictwo i chów zwierząt. Nasi dziadowi stopniowo przechodzili do coraz bardziej racjonalnych systemów uprawy roli. Popatrzmy na mapę świata – w kuchni Dalekiego Wschodu dominuje ryż, w Ameryce Środkowej – kukurydza, a w większości krajów za południu i zachodzie Europy – pszenica. Na naszych ziemiach zaś od pierwszej połowy pierwszego tysiąclecia naszej ery na czoło wysunęło się żyto, do którego wkrótce dołączył… ziemniak. Zresztą dominująca rola tych dwóch składników nie ograniczyła się do sporządzania chleba i potraw – rośliny te stanowią podstawowe surowce do produkcji napoju, który wysławił nasz kraj na całym świecie – wódki¹. Współcześnie jednak nasz przemysł spożywczy opiera się na pszenicy…

Tradycyjny polski obiad kręci się wokół mięcha (schabowy, mielony, pulpet itp. itd.) lub produktów mącznych i skrobiowych (np. pierogi, kopytka). Tymczasem podstawowa zasada brzmi: starajmy się w centrum naszego jadłospisu umieszczać warzywa, a dopiero do nich dołączać kasze, rośliny strączkowe, ryby czy mięso – warzywa to remedium na wiele negatywnych procesów, jakie towarzyszą obróbce pokarmu, są źródłem witamin, antyoksydantów i błonnika².

Metody zdrowego gotowania wg Gordona Ramsaya:

• gotowanie na parze – np. w zwykłym garnku, do którego wkładamy mała płaskodenną miskę żaroodporną (do góry dnem), na której postawimy talerz żaroodporny – na nim kładziemy jedzenie, a miskę oblewamy dookoła wrzątkiem, przykrywamy ganek i podgrzewamy,
• pieczenie – mięso warto umieścić na ruszcie, aby tłuszcz mógł skapywać,
• szybkie smażenie (po chińsku) –krótka obróbka na dużym ogniu w niewielkiej ilości tłuszczu (jedzenie musi być pokrojone w niewielkie, jednakowej wielkości kawałki),
• grillowanie – dobrze przed grillowaniem zamarynować składniki, ponieważ pozwala to zmniejszyć ilość tłuszczu potrzebnego do przygotowania potrawy,
• gotowanie w płynie (wodzie, bulionie) – pamiętajmy, że wiele składników odżywczych po gotowaniu zostaje w tym płynie, dlatego można go wykorzystać do przygotowania zupy, sosu lub gulaszu,
• sauté – ta metoda podsmażenia pokrojonych w cienkie paski warzyw lub mięsa polega na odrzucaniu ich na gorącej patelni, aby się równomiernie zrumieniły (to, czy jest zdrowa, zależy od ilości i jakości użytego tłuszczu),
• duszenie – przed właściwym duszeniem składniki należy zrumienić³.

…bo nie dostaniesz deseru!

Bardzo ważne jest, aby nie przekupywać dzieci deserem jako nagrodą za zjedzony posiłek czy jakiekolwiek inne dobre zachowanie. I z drugiej strony – nie odmawiajmy też pociechom deseru, traktując to jako rodzaj kary. Dlaczego? Bo wpoimy dzieciom przekonanie, że deser jest najlepszym, bo zakazanym specjałem. Wiązanie słodkich nagród z dobrym zachowaniem uczy dzieci utożsamiać pożywienie ze strawą emocjonalna, a to może powodować rozmaite zaburzenia odżywiania!⁴

Pomysły na slow food

Zamiast „fast”, czyli szybkiego, Julita Bator proponuje „slow food”, czyli powolne jedzenie. A nawet idzie o krok dalej i przedstawia szybkie dania przeszczepione na grunt idei „slow food”:

• hot doga z bułką orkiszową, żytnią lub pełnoziarnistą,
• chrupiące kawałki kurczaka w panierce z niesłodzonych płatków kukurydzianych pieczone w piekarniku,
• frytki (z ziemniaków, które osobiście kupimy, obierzemy, umyjemy i pokroimy) z piekarnika⁵.

Źródło:

Karolina Osińska-Marcińczyk, Dietetyczne rewolucje. Twój przewodnik, Wydawnictwo KOM, Świdnica 2018.

Foto: Canva

Przypisy: