Po co się bawić z dzieckiem?

Zabawy są naturalnym sposobem nawiązywania kontaktu z dziećmi, a więc od wieków rodzice, dziadkowie, przyjaciele bawią się z dziećmi[1]. Zabawy wpływają na pozytywne i optymistyczne nastawianie, a ono z kolei pomaga maluchom lepiej sobie radzić w życiu. Dzieci potrzebują świadomości, że potrafią coś same zdziałać i zmienić, że mają wpływ na rzeczywistość i mogą być ważne dla „świata”[2].

Dzięki zabawie dzieci są w stanie oswoić trudne, niezrozumiałe dla nich sytuacje z życia dorosłych[3]. Maluchy naśladują zachowania, które zaobserwowały. Lalki czy misie stają się członkami rodziny, nawet klocki zostają uczłowieczone.

Jak bawić się z dzieckiem? Obserwujmy je. Maluch sam z siebie chętnie powtarza wielokrotnie to, co go interesuje i sprawia mu przyjemność. Poprzez obserwację dokonań malca możemy najłatwiej określić jego mocne i słabe strony. Warto spisywać swoje obserwacje, bowiem nasza pamięć jest ulotna. Starajmy się nadążyć za naszym dzieckiem podsuwając mu różnorodne materiały edukacyjne. Wykorzystujmy naturalne okazje do uczenia się. Powtarzajmy zabawy – wytwarza to nawyki i utrwala dopiero co zdobyte umiejętności. Stosujmy zasadę stopniowania trudności – zaczynajmy od zadań, które są w obrębie możliwości dziecka i kontynuujmy coraz trudniejsze zadania. I najważniejsze: nie denerwujmy się, że nasz maluch nie umie jeszcze tego, co świetnie wychodzi jego rówieśnikowi. Szanujmy słabości dziecka i zachęcajmy do ich pokonywania w atmosferze przyjemnej zabawy[4].

Pamiętajmy przy tym, że duża część zabawek dostępnych na rynku, w tym wiele tzw. zabawek edukacyjnych, nie wspiera rozwoju dziecka. Mogą nawet wręcz zadziałać odwrotnie zaburzając umiejętność koncentracji malucha i bardziej skłaniając do bierności niż do aktywnej zabawy. Do tej grupy należą zabawki „samobawiące się”, z którymi zabawa ogranicza się wyłącznie do wciśnięcia włącznika. Nadają się one do użycia wyłącznie w jeden sposób, hamując kreatywność. Elektroniczne zabawki wydają zwykle bardzo głośne dźwięki i migają kolorowymi światełkami, powodując nadmiar stymulacji, a przecież przebywanie w hałasie i wśród migających świateł jest przyczyną podenerwowania, zniecierpliwienia, dekoncentracji i bólu głowy. Dobre zabawki powinny służyć naszym pociechom do kreowania własnych światów, wymyślania historii i przeżywania ważnych chwil, a nie powinny służyć wyłącznie oglądaniu[5].

Pamiętajmy też, że pierwszych doświadczeń bycia samodzielnym dostarcza dziecku jego własne ciało, a sprawność fizyczna i osiągnięcia naszego malucha to środki i oznaki stawania się większym. Fizyczne zdolności uświadamiają malcowi jego postępy i stają się przejawami rosnącej samodzielności, a stawanie się samodzielnym przychodzi wraz z „umiejętnością stania na własnych nogach”. Zabawa na początku życia jest zabawą z ciałem i wszystkimi jego zmysłami. Dorośli powinni wzmacniać zdolności dziecka już na tym elementarnym poziomie, aby wspierać jego kompetencje i obudzić w nim wolę nietracenia odwagi w trudnych sytuacjach[6].

Tekst i foto: KOM

Przypisy:

[1] Jackie Silberg, Gry i zabawy z maluchami, Wydawnictwo Media Rodzina of Poznań, Poznań, s. 15.

[2] Renate Zimmer, Dzieci potrzebują wiary w siebie. Zabawy ruchowe, które czynią mądrymi i silnymi, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2007, s. 9.

[3] Dorota Zawadzka w rozmowach z Ireną A. Stanisławską, Moje dziecko cz. I, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2013, s. 81.

[4] Colin Rose, Gordon Dryden, Zabawy fundamentalne. Wielcy i mali artyści, Wydawnictwo Transfer Learning, Gdańsk 2006, s. 35-36.

[5] Natalia Minge, Krzysztof Minge, Jak kreatywnie wspierać rozwój dziecka? Wspólne gry i twórcze zabawy, dzięki którym rozwiniesz jego zdolności, Wydawnictwo Samo Sedno, Warszawa 2011, s. 209.

[6] Renate Zimmer, Dzieci potrzebują wiary w siebie. Zabawy ruchowe, które czynią mądrymi i silnymi, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2007,
s. 9-10.