Rozumiesz, co do Ciebie mówi Twoje dziecko?

Trwa ósma edycja plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku organizowanego przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Do finału dostało się 19 słów. Niektóre rozszyfrowałam. Innych kompletnie nie znam.

– Plebiscyt ma na celu wyłonienie najciekawszych i najbardziej popularnych wśród młodych ludzi słów, określeń lub wyrażeń – tłumaczą pracownicy Wydawnictwa Naukowego PWN. – To dla nas okazja do zabawy językiem polskim i refleksji nad ciągłymi zmianami, które w nim zachodzą. Zależy nam, by plebiscyt wywoływał pozytywne emocje i przebiegał w przyjaznej atmosferze oraz z zachowaniem zasad dobrego wychowania. Przykładamy dużą wagę do tego, aby reguły wyboru zwycięskiego słowa były jak najbardziej sprawiedliwe i zrozumiałe dla wszystkich – dodają.

Wiedziałam na przykład, czym jest „bambik”, bo moje dzieci je stosują (na początku podstawówki!). „Baza” bardziej kojarzyła mi się z kryjówką, takim „domkiem”. W dzieciństwie miałam bazy, najczęściej w parku.

Zaskoczyła mnie trochę obecność wśród tych słów słówka „git”, które jest stare jak świat w jako przysłówek sposobu oznacza ‘super, w porządku’, a w użyciu przymiotnikowym ‘świetni, bez zarzutu”. Nie można jednak zapominać, że „git” to też w gwarze więziennej ‘słowo-klucz’, ‘osoba grypsująca’, ‘osoba będąca członkiem subkultury więziennej’. Rozśmieszyło mnie słowo „zgerypała”. Wiesz co ono może oznaczać? Zobacz poniżej.

Głosować na Młodzieżowe Słowo Roku 2023 za pomocą formularza na stronie sjp.pwn.pl można do czwartku, 30 listopada (do godz. 12.00).

OTO KANDYDACI DO TYTUŁU „MŁODZIEŻOWE SŁOWO ROKU 2023”

bambik
Definicja: żółtodziób, nieudacznik, słabeusz, początkujący albo gorszy gracz, zawodnik. Określenie pejoratywne lub ironiczne, czasem żartobliwe (w nawiązaniu do wiralowej piosenki o bambiku z gry wideo „Fortnite”, który „nie ma V-dolców”, czyli waluty używanej w tej grze)

baza
Warianty: bazunia, zbazowane.
Definicja: wyraz aprobaty, uznanie dla czyjejś opinii, zwłaszcza wygłaszanej z odwagą lub kontrowersyjnej. W Polsce od dawna także składnik popularnego określenia „czaić bazę” (wiedzieć, rozumieć). W tym znaczenie jest kalką z angielskiego based, opisującego kogoś, kto głosi poglądy na bazie samodzielnie zdobytej wiedzy i zdrowego rozsądku. O samej osobie – jak i jej poglądach – mawia się też, że jest zbazowany (zbazowana, zbazowane)

bratku/ bruh
Definicja: zwrot do kumpla, przyjaciela, ziomka (dawne bracie, brachu), występujące też w wersji zapożyczonej z angielskiego (brother, skrócone bro)’. Bruh bywa synonimem bratku, częściej jednak ma znaczenie osobne – jako westchnienie wyrażające frustrację i niezadowolenie, czasem zdumienie, odpowiednik o, bracie! (albo nawet daj spokój)

cringe
Wariant: krindż
Definicja: coś żenującego, obciachowego, wywołującego wstyd lub niesmak. Wersja przymiotnikowa: cringe’owy (krindżowy). Czasownikowa: krindżować (np. to mnie krindżuje, ew. krindżuję, kiedy to widzę). Synonimem tej ostatniej formy jest mrozić. W jęz. ang. cringe to tyle co wzdrygnąć się. Mówi się więc często o dreszczu żenady

delulu
Definicja: od ang. delusional ‘cierpiący na urojenia’. Oznacza osobę ogarniętą obsesją, zakochaną w swoim idolu/idolce, rzadziej w osobie z bezpośredniego otoczenia, i wierzącą we wzajemność. Często spotykane w języku fanek i fanów K-popu. W szerszym znaczeniu: osoba żyjąca w świecie urojeń, a nawet oderwana od rzeczywistości

drillowiec
Definicja: w podstawowym znaczeniu osoba interesująca się drillem, czyli bardziej agresywną, mocniejszą i mroczniejszą odmianą trapu (dominującego w ostatnich latach nurtu rapu). Gdy wykracza poza kontekst muzyczny, opisuje w sposób pozytywny pewien luz w zachowaniu i ubiorze, częściej jednak jest pejoratywnym określeniem wytykającym łączenie patologii, nawiązań do świata gangsterskiego i drogiej garderoby. A czasem po prostu określeniem osób noszących bardzo drogie ubrania znanych marek

fr/FR
Definicja: z ang. for real ‘naprawdę, realnie, rzeczywiście, na serio’ Zazwyczaj występuje jako wyraz zgody i aprobaty wobec wypowiedzi przedmówcy; (real i rel są w zgłoszeniach podawane jako wymienne, choć pierwotne ich znaczenia są odmienne, zob. rel)

git
Definicja: ‘dobry, dobrze’(skrót: G); zgłaszane także w wersji gites, gitesik, gitara, gituwa (gitówa). Słowo wieloznaczne, obecne w slangu od stu lat

IMO
Definicja: skrót od ang. in my opinion ‘moim zdaniem’. Jest akronimem zastępującym dłuższe wyrażenia: „według mnie”, „w moim przekonaniu”

LOL/lol
Definicja: skrótowiec od ang. lots of laugh ‘dużo śmiechu’; niegdyś odnosił się do zaznaczania komizmu i żartu, obecnie coraz częściej występuje w wypowiedziach o czymś niespodziewanym, zaskakującm, nieodpowiednim i wcale nieśmiesznym

NPC
Definicja: niewyróżniająca się lub nieznana osoba; ktoś, kto zachowuje się mechanicznie, podejrzanie, dziwnie – jak postać z gry; od ang. non-player character, non-playable character ‘postać niebędąca graczem’; polski wariant tego skrótowca to enpecet

odklejka
Warianty: odkleić się, odklejeniec, odklejony, odkleiło, odkleja (czynność), odkleja (osoba).
Definicja: stan oderwania od rzeczywistości lub osoba, która nie rozumie, co się dzieje, jest nieobecna myślami, zachowuje się dziwnie lub głupkowato

oporowo
Definicja: bardzo, dużo, najmocniej, najlepiej, ale także intensywnie pracować, robić coś do końca. Synonim wyrażenia w opór oraz do oporu.

rel
Definicja: z ang. relatable; ‘możliwy do powiązania z tematem’; potwierdzenie tego, co mówił przedmówca; inaczej „czuję to samo” lub zgadzam się z tobą”. Zob. fr/FR

rizz
Definicja: wyraz pochodzi od ang. charisma. Oznacza zespół cech pozwalających na duży wpływ na płeć przeciwną; urok; umiejętność „podrywu” i szerzej – wrażenie wywierane na innych;

side-eye
Definicja: tłumaczone na język polski jako „boczne oko”; Spojrzenie z ukosa wyrażające, zdumienie, zażenowanie, niechęć, niezadowolenie; wywodzi się z memów prezentujących twarze z tzw. „krzywym spojrzeniem”

sigma
Wariant: sigma male
Definicja: określenie wywodzące się z manosfery i odnoszące się do mężczyzny niezależnego, intrygującego, pewnego siebie. Sigma jest „samotnym wilkiem”, przekonanym o swej nieprzeciętności, odnosi sukcesy, ale się z tym nie afiszuje. Współcześnie, coraz częściej używane na określenie każdej osoby (także kobiety), która cieszy się z jakiegoś osiągnięcia; wyrażenie podziwu

slay
Definicja: (z ang. slay – ‘niszczyć, gromić’) świetnie, znakomicie; określenie czegoś, co robi wrażenie, albo kogoś, kto wzbudza podziw, imponuje, „poraża”, np. atrakcyjnym wyglądem; okrzyk zadowolenia. Slangowe: „you slay me” w formie dowcipnego komentarza stosowane było już sto lat temu

zgerypała
Definicja: żartobliwy zrost wyrazowy oznaczający ocenę niedostateczną lub komentarz do fatalnej w skutkach decyzji, nieszczęśliwego zbiegu okoliczności; niefart. Pochodzi z cytatu: „Z gery pała, z maty kolejna”, zaczerpniętego z serialu „Szkoła”. Słowa te stały się popularnym wiralem rozpowszechnionym w mediach społecznościowych.